بالاخره به این‌جا رسیدیم!
طبیعی است که برای یادگیری مطالبی درباره‌ی اصطلاحِ به ظاهر پیچیده‌ی ”دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)“ کنجکاو و نگران باشید. این موضوع ممکن است کمی پیچیده به نظر برسد، ولی یادگیری و سرمایه‌گذاری در یک پروژه‌ی دیفای واقعا آسان است.
این مقاله در درک نحوه‌ی تاثیرگذاری پروژه‌های دیفای بر تقویت مهارت‌های مالی به شما کمک خواهد کرد. همچنین، در این مقاله به فاکتورهایی اشاره می‌کنیم که پیش از شروع یک پروژه‌ی دیفای باید مد نظر قرار دهید.
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) صنعتی است که به سرعت در حال رشد است. مجموع ارزش بازار در این صنعت تا ۲۰۲۰ از ۱۵ میلیارد دلار عبور کرده است. همچنین، وجوه قفل شده در قراردادهای هوشمند به ۵ میلیارد دلار رسیده‌اند.
هر فردی که بخواهد بخشی از این موج خروشان باشد، با چالش‌هایی رو به رو خواهد شد؛ از جمله درک این مفهوم و یافتن روش‌هایی امن و قابل اعتماد برای سرمایه‌گذاری در آن.
امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) که به اختصار به آن دیفای (DeFi) می‌گویند، اکوسیستمی از اپلیکیشن‌های امور مالی غیرمتمرکز است که توسط پرداخت‌های رمز ارز پشتیبانی می‌شود. به طور کلی، دیفای بر اساس فناوری قرارداد هوشمند در بلاک چین ایجاد شده است. موارد استفاده از دیفای شامل ایجاد و توسعه‌ی روش جایگزین غیرمتمرکز برای هرگونه خدمات مالی رایج از قبیل وام، بیمه، بانکداری، وام‌دهی، سهام (استیکینگ) و غیره می‌شوند.
دیفای به این دلیل پدید آمده است که به برجسته‌ترین مورد استفاده از فناوری بلاک چین تبدیل شود. اکنون، تمام خدمات مالی می‌توانند به آسانی به نسخه‌ی غیرمتمرکز خود دسترسی داشته باشند. همچنین، دیفای شرایط را برای ارائه‌ی خدمات مالی غیرقابل دستکاری، غیرقابل هک، سریع، و با سودآوری بیش‌تر فراهم می‌کند.
دیفای قرار است در پنج سال آینده روند بازار را تغییر دهد و شما برای بهره‌مندی کامل از مزایای آن در امور مالی‌تان باید به درک بهتری از آن دست یابید.
سرمایه‌گذاری در دیفای چیزی شبیه «توکن دیفای» یا «کیف پول دیفای» نیست. در عوض، لازم است پروژه‌هایی را پیدا کنید که بر اساس مفهوم تامین مالی غیرمتمرکز اجرا می‌شوند. این پروژه‌ها عموما به ارائه‌ی خدمات مالی نظیر وام‌دهی، استیکینگ، بیمه، و استخر (پولینگ) به همراه یک توکن بومی (نیتیو) مبتنی بر بلاک چین می‌پردازند.
نحوه‌ی کارکرد آن مشابه‌ی کارکرد تامین مالی سنتی است. برای مثال، بانک‌ها در قبال سپرده‌ها یا برخی طرح‌ها به شما سود می‌دهند. تنها فرق ارائه‌ی این خدمات در دیفای این است که کل سیستم غیرمتمرکز است و هیچ مرجع یا بانک مرکزی آن را کنترل نمی‌کند.
بنابراین، چگونه می‌توان بهترین پروژه‌ها را بر مبنای مفهوم دیفای پیدا کرد؟ پیش از این کار، باید چیزهایی را نیز درباره‌ی پروژه‌های غیرمتمرکز (توکن‌ها)، کیف‌های پول، و صرافی‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها لازم هستند، بیاموزید.
نکته‌‌ی مهمی که باید در نظر داشته باشید، این است که شما می‌توانید پروژه‌های دیفای (توکن‌ها) را حتی در پلتفرم‌های متمرکز نیز معامله یا ذخیره کنید.
هر نوع خدمت مالی که به صورت تجاری در قالب غیرمتمرکز ارائه می‌شود، پروژه‌ی دیفای نام دارد. در حال حاضر، بیش از ۱۰۰ پروژه‌ی موفق در این فضا در حال اجرا هستند.
مثال:
با توجه به فهرست بالا در سایت Coinmarketcap که نشان‌دهنده‌ی برترین توکن‌های دیفای تا این لحظه است، می‌توانید ببینید که Aave در جایگاه دوم قرار دارد. Aave در واقع یک اپلیکیشن غیرمتمرکز وام‌دهی و استیکینگ است. این پلتفرم توکن‌های بومی خودش را با نام «لند (LEND)» ارائه می‌دهد.
اگر شما مقداری لند داشته باشید، اجازه خواهید داشت تا بر اساس استانداردهای این جامعه، تغییراتی را در این اکوسیستم اعمال کنید.
کیف‌های پول غیرمتمرکز اپلیکیشن‌های مبتنی بر دستگاه هستند که غیر امانی (non-custodial) بوده – یعنی سایرین به آنها دسترسی ندارند – و از ذخیره‌سازی چندین نوع دارایی ERC-20 پشتیبانی می‌کنند و همچنین، توسط کلیدهای خصوصی (عبارات بازیابی ۱۲ کلمه‌ای) محافظت می‌شوند.
و از آن‌جا که پروژه‌های دیفای غیرمتمرکز هستند، وجوه مربوط به این پروژه‌ها در این کیف‌های پول ذخیره می‌شوند و از طریق آنها مستقیما قابل دسترسی هستند. کیف‌های پول غیرمتمرکز نقش بسیار مهمی در پروژه‌های دیفای ایفا می‌کنند.
چند نمونه از بهترین گزینه‌های کیف پول غیرمتمرکز از قرار زیر هستند:
تراست والت (Trust wallet) یک کیف پول موبایلی برای اتریوم و توکن‌های ERC20/ERC223 است. اپلیکیشن‌های طراحی‌شده‌ی آن برای IOS و اندروید بهترین تجربه را برای استفاده‌ی آسان از آن فراهم می‌کنند. تراست والت یک کیف پول غیرمتمرکز و قابل کنترل توسط کاربر است که به DApps (برنامه‌های غیرمتمرکز) دسترسی دارد. این کیف هیچ‌گونه اطلاعات شخصی را که باعث افزایش امکان دسترسی به رمز ارزها شوند، در خود نگه نمی‌دارد.
تراست والت به صورت رایگان قابل دانلود است و به شما کمک می‌کند آدرس‌های‌تان را به منظور ارسال و دریافت رمز ارزها مدیریت کنید. همچنین، کاربر می‌تواند تراکنش‌هایی نظیر معامله‌گری و استیکینگ را نیز از طریق آن انجام دهد.
متامسک (Metamask) نیز یک کیف پول رمز ارز غیرمتمرکز و درگاهی برای اپلیکیشن‌های بلاک چین است. از این کیف پول می‌توانید در مرورگرهای کروم، فایرفاکس، و بریو استفاده کنید و همچنین، آن را در گوشی‌های اندرویدتان دانلود کنید. اساسا، متامسک به عنوان پلی میان مرورگرهای معمولی و بلاک چین اتریوم عمل می‌کند.
متامسک یک کیف پول متن باز است که مستقیما با دو صرافی ارتباط دارد، و کاربران از طریق آنها می‌توانند رمز ارزهای‌شان را بخرند یا بفروشند. کلیدهای امنیتی این کیف پول در مرورگر کاربر ذخیره می‌شوند، ولی بر روی سرورهای از راه دور (ریموت سرور) قرار نمی‌گیرند. از این رو، این کیف پول قدرت و تسلط بیش‌تری را برای کاربر فراهم می‌کند تا بتواند از کلیدهای عمومی و خصوصی‌اش محافظت کند.
صرافی‌های غیرمتمرکز بسیاری از مشکلاتی را که صرافی‌های متمرکز با آنها رو به رو هستند، برطرف می‌کنند؛ مشکلاتی از قبیل هک شدن، سوءمدیریت، و کارمزدهای دل بخواهی. با وجود این، این صرافی‌ها نیز مشکلات خودشان را دارند؛ مشکلاتی مربوط به نقدینگی – یعنی کمبود جریان پول در صرافی‌ها که برای انجام سریع و کارآمد معاملات مورد نیاز هستند.
یونی‌سواپ (Uniswap) یک صرافی مبتنی بر مبادلات غیرمتمرکز است که به همگان اجازه‌ی مبادله‌ی توکن‌های ERC20 را می‌دهد. برخلاف بیش‌تر صرافی‌ها که در آنها، خریداران و فروشندگان به تعیین قیمت و انجام معامله می‌پردازند، یونی‌سواپ برای انجام امور خود از یک معادله‌ی ساده‌ی ریاضی، استخرهای توکن و اتریوم استفاده می‌کند.
هرگونه توکن را از طریق تامین وجه معادل آن به صورت اتریوم و توکن ERC20، می‌توان به یونی‌سواپ اضافه کرد. برای مثال، اگر می‌خواهید هرگونه آلتکوین یا توکن ERC20 را مبادله کنید، باید یک قرارداد هوشمند یونی‌سواپ برای آن توکن ERC20 راه‌اندازی کنید. همچنین، مثلا می‌توانید یک استخر نقدینگی با ارزش معادل ۱۰۰ دلار توکن ERC20 و ۱۰۰ دلار اتریوم ایجاد کنید.
شبکه کایبر (Kyber) نیز یک روش غیرمتمرکز دیگر برای مبادله‌ی فوری اتریوم و توکن‌های ERC20 است. کایبر برای سهولت در اجرا، از استخرهای نقدینگی به نام «رزرو یا اندوخته» استفاده می‌کند که حاوی دارایی‌های رمز ارز مختلف هستند و با هر پروژه‌ای ادغام می‌شوند.
همچنین، این شبکه دارای توکن بومی مخصوص به خودش است که آن را کریستال‌های شبکه‌ی کایبر (KNC) نامیده است؛ و تمام کارمزدها باید با KNC پرداخت شوند. این صرافی آپگرید جدید خود را تحت عنوان « کاتالیست (Katalyst)» راه‌اندازی کرده که در آن، مشوق‌ها و فرصت‌های رشد جدیدی را برای سهامداران، به ویژه دارندگان KNC، فراهم کرده است. همچنین، این صرافی دارای یک سازمان حاکمیت غیرمتمرکز (DAO) به نام Kyber DAO نیز هست.
پیش از اختراع فناوری بلاک چین، دسترسی به خدمات مالی فقط به عده‌ی خاصی محدود بود. دیفای شرایطی را فراهم کرد که تمام آدم‌های دنیا بتوانند به شمار نامحدودی از محصولات و خدمات مالی دسترسی داشته باشند. از این رو، افراد محروم از خدمات مالی و بانکی بدون نیاز به هرگونه مجوز از طریق قدرت مرکزی، می‌توانند به تمام خدمات مالی دسترسی پیدا کنند.
دیفای شامل هیچ واسطه‌ای نیست، و بنابراین، دارای این پتانسیل است که محصولات خاصی را با قیمت ارزان‌تر تولید و ارائه کند. دیفای سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد، از طریق خرید و فروش فقط بخشی از سرمایه‌شان، و نه کل حجم بالای سرمایه‌گذاری‌شان، به شکلی موثرتر معامله کنند.
داده‌های دیفای به شکل عمومی در دسترس هستند – یعنی شما می‌توانید اندوخته‌های دیفای را بررسی کنید، به دنبال وام‌های مناسب خود بگردید، و همچنین، تراکنش‌های پلتفرم را ردیابی کنید.