ETF های طلا خود بر دو نوع میباشند: ETF های شمش طلا و ETF های سهام طلا.
این صندوقها در طلای فیزیکی سرمایهگذاری میکنند و دارندگان واحدهای این ETF ها، گویی مالک چند اونس طلا میباشند. صندوق ETF طلای SPDR با نماد معاملاتی GLD بزرگترین ETF شمش در جهان است. این صندوق با دارا بودن 818 تن طلا در ابتدای سال 2016، بعد از کشور سوئیس و بالاتر از ژاپن در رتبه نهم دارندگان طلا در جهان محسوب میشود. شمشهای این صندوق تحت سرپرستی و نظارت HSBC که یکی از بزرگترین بانکهای شمش است قرار دارد. صندوق SPDR به چند دلیل شناختهشدهترین صندوق طلا است: نخست اینکه این صندوق اولین صندوقی است که امکان مالکیت کمهزینه شمش طلا را از طریق یک صندوق برای بخشهای مختلف سرمایهگذاری اعم از نهادی و انفرادی فراهم نموده است. ثانیاً با خرید سهام GLD لازم نیست فرد طلا را بهطور فیزیکی نگهداری کند و از این بابت هزینههای انبارداری و ریسکهای مربوط به نگهداری طلا از بین میرود و سوم اینکه حقالزحمههای آن نسبتاً پایین است.
پس از راهاندازی ETF های دیگر شمش، فشار بر مدیران GLD جهت کاهش بیشتر حقالزحمه و نیز بهبود در وضعیت شفافیت اطلاعات افزایشیافته است. موضوع شفافیت اطلاعات یکی از معدود انتقادهایی است که همواره متوجه GLD بوده و اکنون نیز وجود دارد. قیمت هر واحد از این صندوق در ابتدای سال 2016 حدود 117 دلار بوده است.
یکی از رقبا و جایگزینهای GLD، صندوق ETF طلای آن شرز با نماد (IAU) است که حقالزحمههای پایینتری دارد، قیمت آن پایینتر است و از منظر گزارش دهی نیز شفافتر میباشد. قیمت آن در حدود یکدهم GLD و حقالزحمههای مدیریتی آن 25/0 درصد است. به همین دلیل سرمایهگذاران کوچک اغلب IUA را به GLD ترجیح میدهند. نقطهضعف IAU نقد شوندگی پایینتر آن نسبت به GLD است که این مسئله چندان هم کماهمیت نمیباشد.
تفاوت بین بازده حاصل از نگهداری فیزیکی شمش و عملکرد یک ETF شمش بسیار ناچیز است. بهعنوان نمونه ارزش IAU طی 12 ماه سال 2010 حدود 9/26 درصد و GLD به میزان 21/26 درصد رشد داشته است. این در حالی است که قیمت جهانی طلا نیز در این دوره به میزان 36/26 درصد در آن سال افزایش داشته است. در سال 2015 نیز طلای جهانی حدوداً 11 درصد سقوط داشته و به همان نسبت GLD نیز با 78/11 درصد زیان مواجه گردیده است. این تفاوت اندک در بازده به دوره زمانیای مربوط است که در آن دوره حقالزحمه مدیریت ETF از سهامداران مطالبه میشود.
موضوع مهم در مورد ETF های شمش این است که متولی این صندوقها//ف بانکهای شمش هستند و این بانکها طلا را در امانت خود نگهداری میکنند. HSBC و جی پی مورگان متولی صندوق IAU است. وجود این مؤسسات که از بنیه و امکانات مالی فراوانی برخوردارند به اعتقاد و اطمینان سرمایه گذران به ETF های شمش افزوده است. بیان مجدد این نکته لازم است که مهمترین مزیت سرمایهگذاری در واحدهای سرمایهگذاری یک ETF شمش، برخورداری از طلای فیزیکی آنهم بدون هزینه و ریسک نگهداری آن است. نقطهضعف این صندوقها هم عدم شفافیت اطلاعاتی مناسب آنها میباشد.
منظور از سهام طلا، سهام شرکتهایی است که بهصورت فعال به تولید طلا و یا تولید اموال، دستگاهها و تجهیزات استخراجکنندگان طلا اشتغال دارند. اصولاً اشخاصی به سمت سرمایهگذاری در واحدهای ETF سهام طلا روی میآورند که تخصص اصلیشان بازار سهام است و برای کاهش ریسک و متنوع کردن سبد سرمایهگذاری خود به طلا نیاز دارند. این گروه سرمایهگذاران ترجیح میدهند بهجای اینکه از طریق ورود به بازارهای دیگر مثل طلای فیزیکی به متنوع سازی پرتفوی خود اقدام کنند در بازار سهام باقی بمانند ولی در عوض بخشی از سبد خود را به سهام شرکتهای فعال در صنعت طلا اختصاص دهند.
معروفترین ETF ها سهام طلا، صندوق استخراجکنندگان طلای مارکت وکتورز با نماد معاملاتی GDX است. این صندوق یک خواهرخوانده به نام ETF استخراجکنندگان طلای مارکت وکتورز جونیور با نماد معاملاتی GDXJ نیز دارد. صندوق GDX بر روی سهام شرکتهای ثبتشده در ایالاتمتحده تمرکز دارد و ریسک بازار آن نیز بیشتر به بنگاههای ایالاتمتحده و کانادا محدود است درحالیکه پرتفوی صندوق GDXJ پوشش بینالمللی گستردهتری داشته و در سهام شرکتهای فعال در استرالیا و آفریقای جنوبی نیز سرمایهگذاری نموده است.
با یک جستجوی ساده در وب سایتهایی چون Morningstar.com موارد متعددی از ETF های سهام طلا به دست میآید اما نقطه حائز اهمیت در انتخاب ETF های سهام مانند ETF های شمش، هزینههای کارمزد مدیریت، میزان نقد شوندگی و شفافیت اطلاعات آنها میباشد.