43. صندوق بین‌المللی پول (IMF) چه نقشی در بازار طلا دارد؟

43. صندوق بین‌المللی پول (IMF) چه نقشی در بازار طلا دارد؟

صندوق بین‌المللی پول ازنظر میزان ذخایر طلا پس از بانک‌های مرکزی ایالات‌متحده و آلمان و بالاتر از فرانسه و ایتالیا در جایگاه سوم قرار دارد. این نهاد در سال 1945 و بر اساس مفاد موافقت‌نامه برتون وودز و با اهداف ثبات و امنیت مالی، تسهیل تجارت بین‌المللی، ایجاد سامانه باثبات ارزی و اعطای تسهیلات به کشورهایی که با مشکلات اقتصادی روبرو هستند تأسیس گردید. این نهاد بین‌المللی در زمان شکل‌گیری تنها 29 عضو داشت و این اعضاء ملزم بودند بخشی از حق عضویت خود (25 درصد) را به شکل طلا پرداخت کنند. مهم‌ترین منابع ورودی طلا به صندوق همین حق عضویت‌ها بوده است. البته در حال حاضر منابع دیگری نیز وجود دارند که موجب افزایش ذخایر طلای صندوق می‌گردند ازجمله:

الف) کشورهای عضو صندوق می‌توانند جهت بازپرداخت اصل‌وفرع اعتبارات اخذشده از طلا استفاده کنند.

ب) اگر عضوی بخواهد ارز رایج عضو دیگر را داشته باشد معادل آن مبلغ طلا به صندوق فروخته و ارز مربوطه را تحویل می‌گیرد. نمونه عینی این مورد کشور آفریقای جنوبی در سال‌های 1970 و 1971 می‌باشد.

با افزایش اعضای این صندوق، منابع در اختیار آن نیز رشد کرد به‌طوری‌که در ابتدای فوریه 2016 صندوق بین‌المللی پول، 1/2814 تن طلا (474/90 میلیون اونس) به بهای تمام‌شده تاریخی 167/3 میلیون SDR (8/4 میلیون دلار) و ارزش روز 9/72 میلیون SDR (5/101 میلیون دلار) در مالکیت خود دارد. SDR یک دارایی پولی بین‌المللی است که در سال 1969 توسط صندوق بین‌المللی پول ابداع گردید. ارزش SDR بر پایه سبد موزون ارزهای مهم جهان تعیین می‌شود. طبق بازنگری انجام‌شده در نوامبر 2015، اوزان ارزهای اصلی جهت محاسبه ارزش SDR برای یک دوره 5 ساله بدین شرح تعیین گردید: دلار آمریکا 73/41 درصد، یورو 93/30 درصد، یوان چین 92/10 درصد، ین ژاپن 33/8 درصد و پوند انگلیس 09/8 درصد. در ابتدای آوریل 2016 هر واحد SDR با 40882/1 دلار آمریکا برابری می‌کند.

تا سال 1976 میلادی هر کشور عضو می‌بایست حق عضویت خود را به‌صورت 25 درصد طلا و 75 درصد پول رایج خود به صندوق پرداخت می‌کرد تا اینکه در این سال طبق موافقت‌نامه جامائیکا، این رویه کنار گذاشته شد و صندوق مجاز به فروش کلیه ذخایر طلای خود گردید تا از محل منابع حاصل، کمک و مساعدت مالی به کشورهای درحالی‌که توسعه را در دستور کار خود قرار دهد.

بین سال‌های 1999 و 2000 میلادی، صندوق در دو مرحله 2/401 تن طلا را معامله کرد. در گام نخست طلای مذکور را به ارزش روز به دو کشور برزیل و مکزیک به فروش رساند و سود حاصله را در حسابی جداگانه در راستای کمک و اعطای تسهیلات به کشورهای فقیر و مقروض (HIPC) نگهداری کرد. در گام دوم همین طلا را جهت تهاتر با بدهی‌های معوق از دو کشور فوق‌الذکر باز پس گرفت. در این پروسه دوجانبه عملاً طلایی جابجا نشد ولی بدهی دو کشور برزیل و مکزیک به صندوق تسویه گردید.

در آوریل 2008 صندوق بین‌المللی پول مدل جدید درآمدی که باهدف «بهبود پشتوانه مالی صندوق بر پایه سود حاصل از فروش طلا» بود را معرفی کرد. بر همین اساس در سپتامبر 2009 IMF اعلام نمود که قصد فروش 3/403 تن (97/12 میلیون اونس) طلا را دارد؛ یعنی در حدود یک‌هشتم ذخایر آن زمان خود. دلیل فروش این مقدار زیاد طلا نیز بهبود شرایط مالی صندوق و افزایش توان وام‌دهی به کشورهای ضعیف اعلام گردید. اولین مرحله از فروش طلا در اکتبر و نوامبر 2009 به قیمت بازار ولی خارج از بازار به بانک‌های مرکزی متقاضی شامل 200 تن به بانک مرکزی هند، 10 تن سریلانکا و 2 تن کشور سوئیس، جمعاً 212 تن انجام گرفت. در فوریه 2010 صندوق اعلام کرد که در نظر دارد فروش مابقی طلا به میزان 3/191 تن را در بازار اعمال نموده و جهت جلوگیری از اخلال قیمتی در بازار، این عرضه طی ماه‌های مختلف صورت خواهد پذیرفت. در دسامبر 2010 برنامه فروش 3/403 تن طلا به پایان رسید. از محل آن مبلغ 85/6 میلیارد SDR درآمد کسب شد تا مبلغ 4/4 میلیارد SDR آن جهت کمک به کشورهای فقیر و پیشبرد رشد اقتصادی آن اختصاص یابد. ازاین‌رو در فوریه 2012 مبلغ 700 میلیون SDR و در سپتامبر 2012 مبلغ 1750 میلیون SDR نیز جهت توزیع بین کشورهای یادشده تخصیص یافت.

در حال حاضر صندوق بین‌المللی پول قادر به اعطای وام از محل درآمدهای عادی و جاری خود نمی‌باشد چراکه دریافت‌کننده این تسهیلات اغلب اقتصادهای ضعیف بوده و درنتیجه ریسک بازپرداخت این تسهیلات بسیار بالاست. ازآنجاکه رسالت اصلی تشکیل صندوق، اعطای تسهیلات و کمک به همین کشورهاست بنابراین این نهاد بین‌المللی ناگزیر از فروش طلا و استفاده از عواید آن در جهت انجام مقاصد خود بوده است. صندوق با فروش طلا از یک‌سو حمایت اقتصادهای قوی را کسب می‌کند و از سوی دیگر زیان‌های ناشی از وام‌های اعطایی را پوشش می‌دهد. در پایان می 2016 این صندوق بیش از 28/1 میلیارد SDR وام معوقه دارد.

طبق اطلاعات مندرج در وب‌سایت رسمی صندوق بین‌المللی پول به آدرس www.imf.org این نهاد در پایان سال 2015 بالغ‌بر 2814 تن طلا در اختیار داشته است. اینکه چه تصمیمی در آینده نسبت به این حجم طلا اتخاذ خواهد نمود بر همگان پوشیده است اما چیزی که واضح است این است که این صندوق هیچ‌گاه تصمیمی نگرفته و نخواهد گرفت که منافع گروه نخست بازیگران طلا یعنی بانک‌های مرکزی اصلی جهان را با خطر مواجه نماید.

    • Related Articles

    • 39. بازیگران اصلی بازار طلا کدامند؟

      شناخت بازیگران و یا به عبارتی تأثیرگذاران اصلی بازار طلا مانند سایر بازارهای دیگر موضوعی بسیار مهم است. اینکه حرکت اصلی بازار و جهت آن را چه کسانی تعیین می‌کنند می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران در خصوص ورود به بازار و یا خروج از آن بسیار مؤثر ...
    • 75. مهم ترین تحولات بازار جهانی طلا در قرن اخیر چه بوده است؟

      سال‌های 1914 تا 1943 سال‌های بین دو جنگ جهانی با رکود بزرگ اقتصادی دهه 1930 همراه بود. بین سال‌های 1920 تا 1930 پوند انگلستان تضعیف‌شده بود و بازسازی خسارات جنگ جهانی اول بسیار مشکل می‌نمود. در دهه 1930 ایالات‌متحده بار دیگر سیستم استاندارد طلا را ...
    • 107 - صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار پول چه فعالیتی را انجام می‌دهند؟

      این صندوق‌ها در اوراق بهادار بازار پول (به طور کلی اوراق بهادار با سررسید کوتاه مدت کمتر از یک‌سال که در بازار پول منتشر و معامله می‌شود) سرمایه‌گذاری می‌کنند. ویژگی خاص این صندوق‌ها ریسک و بازدهی پایین آنهاست چون اوراق بهادار بازار پول دارای سررسید ...
    • 37. بازار طلای سوییس چه نقشی در مبادلات جهانی طلا دارد؟

      بازار طلای سوئیس در سطح جهان بازاری شناخته‌شده و خوش‌نام است. اوضاع سیاسی و اقتصادی کشورهای جهان در طول جنگ جهانی دوم ایجاد بازاری امن و مطمئن را طلب می‌کرد. باوجودی که کشور سوئیس هیچ‌گونه معدن طلایی نداشت اما به دلیل اینکه در آن دوران از بازارهای ...
    • 09. "صندوق سرمایه‌گذاری با پشتوانه طلا" چیست؟

      صندوق سرمایه گذاری با پشتوانه طلا نوعی صندوق سرمایه گذاری مشترک یا صندوق‌ مشترک قابل معامله در بورس است (ETF) است که منابع مالی موجود در صندوق در ابتدا در شرکتهای تولید کننده طلا و همینطور برای خرید شمش طلا سرمایه گذاری می شود. با فرض اینکه صندوق ...